SERUM LİPİDLERİNİN KALİTATİF VE KANTİTATİF TAYİNİ
Bol miktarda C, H ve O nin yanı sıra az miktarda P, N gibi elementleri de taşıyan lipidler, suda çözünmeyen ancak eter, kloroform ve aseton gibi nonpolar organik çözücülerde çözünen bir grup organik biyomoleküldür. İnsan plazmasında bulunan başlıca lipidler kolesterol, kolesterol esterleri, triaçilgliseroller, fosfolipidler ve serbest yağ asitleridir. Dolaşımda lipoproteinler şeklinde bulunurlar. Lipoproteinler lipidler ile proteinlerin birleşmesinden meydana gelirler. ( Şilomikronlar, çok düşük yoğunluklu lipoproteinler, düşük yoğunluklu lipoproteinler, yüksek yoğunluklu lipoproteinler ) Serbest yağ asitleri plazmada albuminebağlanarak taşınır.
Lipidlerin organizmada bir çok görevi vardır. Bunlardan yapısal eleman oluşu, enerji kaynağı oluşu, enerjinin uzun süreli depo şekli oluşu, vitaminlerin bazıları için çözücü oluşu ve önemli bazı bileşiklere ( safra asitleri, hormonlar vs ) kaynaklık edişleri en önemlileridir.
1- 1- Zeytinyağının çözünürlüğü ve çift bağların doyurulması deneyi :
Gliserol vedoymuş-doymamış yağ asitlerinden meydana gelen zeytinyağının kloroformda çözündüğünü ve çift bağların halojen katılarak doyurulması renk değişiminin incelenmesi ile izlenebilir. Bu amaçla 2 ml kloroform üzerine 3-4 damla zeytinyağı ilave edilerek çözünmesi sağlanır. Üzerine bromlu kloroformdan ( 1 ml/ 20 ml kloroform ) 1-2 damla ilave edilir. Örnek içerisinde doymamış yağ asidi bulunuyorsa ortamın rengi yavaş yavaş kaybolacaktır. Bu renk kaybı, bromun çift bağlara katılmasından dolayıdır. Sonuç, zeytinyağı damlatılmamış tüple ( kloroform ) karşılaştırılarak kontrol edilir.
2- 2- Ester oluşturma deneyi :
Esterler yağ asitleri ile alkollerin birleşmesinden meydana gelir. Bu reaksiyonu izlemek için bir deney tüpüne 1 ml etil alkol, 1 ml asetik asit ve 1 ml derişik H2SO4 konup birkaç dakika beklenir. Karışım, içerisinde su bulunan bir behere dökülürse asetik asidin iğneleyici kokusunun yerine asetik asidin etil esterlerinin hoş, meyve esansı kokusu meydana gelir.
3- 3- Serumda total lipid tayini :
Total lipid tayini ile serumda mevcut tüm lipidler ( trigliserit, fosfolipid, kolesterol, yağ asdi vs ) tayin edilmiş olur. Trigliserid tayinin yapıldığı laboratuvarlarda total lipid tayinine gerek yoktur. Çünkü total lipid seviyelerinde meydana gelen değişiklikler genellikle trigliserid seviyesindeki değişiklikleri yansıtır. Fosfovanilin metodu ile total lipid tayinin prensibini, lipidin sülfürik ve fosforik asitli ortamda vanilin ile pembe renkli kompleks meydana getirmesi oluşturur.
Reaktifler :
1- Derişik H2SO4
4- 4- Renk reaktifi : 1 gr vanilin ısıtılarak distile suda eritilir, sonra çeşme suyu altında soğutmak sureti ile 400 ml ortofosforik asit ( % 84 ) karıştırılarak ilave edilir. Soğutulduktan sonra oda ısısında renkli şişede saklanır. Bu çözelti birkaç hafta stabildir.
5- 5- Standart : 1 gr ( % 1000 mg ) saf zeytinyağı mutlak etanolde eritilir, son hacmi etanol ile 100 ml.ye tamamlanır. Bu hazırlanan çözeltiden % 600 mg lık çalışma çözeltisi hazırlanır.
Deneyin yapılışı : Standart ve numune olarak işaretlenen tüplere aşağıdaki gibi pipetlemeler yapılır.
| Standart | Numune |
Serum | – | 0.1 |
Der H2SO4 | 2.0 | 2.0 |
Standart ( % 600 mg ) | 0.1 | – |
Hazırlanan bu tüpler ağızları kapatılarak kaynar su banyosunda 10 dakika bekletilir. Musluk suyu ile soğutulur. Daha sonra standart, numune ve kör olarak işaretlenen tüplere aşağıdaki pipetlemeler yapılır.
| Kör | Standart | Numune |
Standart karışımı | – | 0.1 | – |
Numune karışım | – | – | 0.1 |
Der H2SO4 | 0.1 | – | – |
Renk reaktifi | 2.5 | 2.5 | 2.5 |
30 dakika oda sıcaklığında bekletilir. 560 nm de absorbanslar okunur. Aşağıdaki formüle göre total lipid miktarı hesaplanır.
Total lipid miktarı : ( numune absorbansı / standart absorbansı )X standart konsantrasyonu
Total lipid miktarı hiperlipidemiler, diyabet, kronik pankreas hastalığı, hipotiroidizm,gut, hipofiz yetmezliğinde artarken, akut enfeksiyonlar, hipertiroidizm, hepatit ve bazı anemilerde azalır.
belgesi-482
