Belgeci.com – Bilgi Paylaştıkça Çoğalır

Hadronlar kuarklardan olustuguna gore bunlari bolup yalniz baslarina gozlemek dusuncesi dogal olarak akla gelir.kuarklar kesirli yuke sahip olduklari icin birkez ayrildiktan sonra taniyabilmek kolay olurdu. fakat yapilan genis capta arastirmalara

Ragmen kesirli yuke sahip hic bir parcacik gozlenememistir. Bunun bir aciklamasi bir hadronu bolmek icin gerekli olan enerjinin deneysel olanaklarin cok ustunde oldugudur. Fakat bu mantikli gorunmemektedir, cunku kozmik isinlar arasinda az da olsa 1022Mev  enerjili parcaciklar bulunmaktadir. Bunlar serbest kuark uretebilecek enerjide sayilirlar. Diger aciklamaya gore bir kuark tek basina serbest durumda gozlemek imkansizdir.gunumuzde bu aciklama daha cok kabul gormektedir.

Kuvvetli etkilesimenin modern teorisine  gore bir baryondaki uc kuarki veya mezondaki kuark-antikuarki ayirmak icin sonsuz enerji vermek gerekir.buna kuark tutulmasi denir.

Serbest kuark gozlenmemistir fakat hadronlarin icinde kuarklarin olduguna dair kanitlar vardir. Bunlardan ilki satandford’daki 2-mil lineer hizlandiricida elde edildi. Bu hizlandiricida birkac Gev enerjiye cikarilan elektronlar daha sonra notron ve protonlarla carpistiginda, nukleonun yapisini arastirmakta cok iyi bir aractir. Bu deneylerden cikan en acik sonuc nukleonlarin noktasal olmadiklari ve yuklerinin   10-15m genislikte bir alanda yer almakta oldugudur.

Stanford’daki deney daha sonra yuksek enerjilerde defalarca tekrarlanarak nukleon yapisi daha duyarli incelenmistir. Bu deneylerin sonuclari inandiricidir elektronlar yuklu surekli dagilmis bir nukleondan sacilmasi beklenenden daha genis acilarla sacilmistir.bu ipuclarina gore nukleon icinde daha kucuk parcaciklar bulunmalidir 10-18m kadar. Bu deney sonuclari kuarklarin varligina kanit olarak kabul edilmektedir.
Kaynak: fizik ve mhendislikte modern fizik(john r. Taylor,chiris zafartos)
belgesi-1363