69 Belge Fizik

Schrödinger’in Kedisi ya da Kuantum Kuramının Gizemli Yanları

    Kuantum mekanigi güzel ve derli toplu bir konudur; ama yani zamanda gizemlerle dolu bir konudur . Hiç kuskusuz kimi açilardan sasirtici ,kimi açilardan da paradoksal olan bu konu gizemli bir konudur. Vurgulamak istedigim,gizemlerin iki farkli türde olduklaridir. Bunlara SAS-gizemleri ve SOR-gizemleri isimlerini vermekteyim. SAS-gizemler, SASirtan gizemlerdir. Bu gizemlerin fiziksel dünyanin kendisinde yatan gizemler…

Nedensellik ve Özgür İrade üzerine

“Neden ?” sorusu kuskusuz düsünmenin ve bilimsel gelismenin anahtar sorularindan biri oldu. Bu kavram, yüzyillar boyunca degisikliklere uygulanarak günümüze kadar gelmistir. Newton’ dan sonraki dönemin doga bilimlerindeki gelismelerin sonuçlarini inceleyen Kant, nedensellik kavramini 19. yüzyildaki genel anlamiyla söyle ele aliyordu: “Bir seyin meydana geldigini duydugumuz zaman, ondan önce bir baska seyin meydana geldigini ve birincinin…

Eşzamanlılık

İki ayrı olayın birbirleriyle bağlantılı bir biçimde aynı anda gerçekleşmesine Eşzamanlılık adı verilir. Örneğin;bir arkadaşımızı düşündüğümüz anda telefon etmesi, kitap okurken �bomba� kelimesini gördüğümüzde,etrafımızda ya da tv �de vb…) patlama sesi duymamız, Tesla bobini üzerinde düşünürken bir yandan da açık olan radyoda Tesla grubunun müziğini işitmek gibi… Bu konu, üzerinde psikolojiden,fiziğe kadar birçok alanda bilimsel…

Doppler Olayi ve Genel Görelilik

  Gözlerimizi kapadigimizda çevreden bize yaklasan veya bizden uzaklasan araçlarin seslerini taniyabiliyorsak, neyin yaklasip, neyin uzaklastigini anlayabiliyorsak bunun açiklamasini, Doppler’e borçluyuz. Doppler Olayi,hareket eden cisimlerin yönlerini ve hizlarini bulmamiza yarar. Bir demir yolu peronunda beklediginizde size yaklasan ve sizden uzaklasan tren düdüklerindeki seslerin nasil degistigini animsiyor musunuz? Yaklasan tren düdügünün sesi tizlesir; uzaklasaninki peslesir. Tren…

Genel Göreliligin Ayaga Kalkısı

Genel görelilik,1960-1980 arasinda bir yeniden dogus (rönesans) yasadi. Bu yillara kadar fizigin asil akisindan ayri, steril, formal bir konu oldu. Genel göreliligin denenmesinin çok zor oldugu düsünüldü,ögrenilmesinin ve anlasilmasinin çok zor olduguna inanildi.1962’de Thomas Kuhn,Bilimsel Devrimlerin Yapisi adli eserinde genel görelilikle ilgili bakin ne yaziyor: “Bugün bile Einstein’in genel kurami insanlari baslica estetik ilkeler sayesinde…

Genel Görelilik Kuramı

“Yirminci yüzyilda evren görüsümüzün tamamen degistigini biliyorsunuz. Evrenin tüm olarak davranisi, artik, bilimin bir arastirma konusu, gözlem konusu haline getirmistir. Evrenin, böyle bir global, toplu davranisi oldugunun temel örneklerinden bir tanesi,uzak yildiz gruplarinin uzak galaksilerin ortak bir hareket içinde olmalari,ortak bir kaçis göstermeleri.”                                                                                                                                                                                 M. Ali Alpar (TÜBA Asli Üyesi)      …

Nedensellik

 Her seyin bir nedeni mi vardir? Baska deyisle her sey birbirine nedensellik bagiyla mi baglidir?Bir olguyu biliyorsak onun nedenini de biliyoruz diyebilir miyiz? Benzer kosullar, benzer sonuçlara mi yol açar? Gecenin nedeni gündüz müdür? Neden sorusu,bilimin temel bir sorusu mudur? Bizler bir irmakta yüzen kütük (affedersiniz!) parçasi gibi miyiz;yoksa özgür irademiz de ise karisiyor mu?…

Genel Görelilik

Bu bölümde, 20. yüzyılın büyük kuramlarından özel ve genel görelilik kuramlarını inceleyeceğiz. Özel Görelilik 1905’te,Genel Görelilik ise 1916’da yayımlandı. Einstein, yirminci yüzyılın en büyüklerindendi. O, sağduyuya dayanan köhne inançlarımıza, insan aklının en kapsamlı saldırısını yöneltti. Bize,uzaklığın ve zamanın göreli olduğunu gösterdi. Işığın, paket paket yayıldığını, yani kuantum denen enerji paketçiklerinin varlığını gösterdi. Bizi düşsel yerlere…

Ağırlık

Ağırlık ve kütle, çoğu zaman birbiri ile karıştırılan veya alışkanlıkla birbiri yerine kullanılan iki farklı kavram. Ağırlık aslında kuvvet birimi ile ölçülür. Pratikte, terazi denilen bir karşılaştırma aracı ile “tartma” sonucu elde edilen bir büyüklük olarak bilinirse de, bu yanlış. Aslında basit, eşit kollu terazide iki kefeye konan kütleler karşılaştırılır. Eğer kol yatay durumda dengede…

Elektroliz Nedir?

Elektroliz Nedir? Bir elektrik akımı tarafından aşılan bir elektrolitin uğradığı ayrışmaya elektroliz denir. Elektroliz, bu akımın elektrolit içinde iletilmesiyle birlikte gelişir. Elektrolit, çoğunlukla erimiş olarak ya da bir tuz eriyiğinin sulu çözeltisi halindedir. Volta pilinin bulunmasıyla (1800) ve suyun elektrolizine uygulanmasıyla ilgili ilk deneyler, XIX. yy’ın başlarında gerçekleştirilmiştir.Elektroliz sözcüğünün, olayı özel olarak inceleyen Michael Faraday…