10 Belge Cumhuriyet Tarihi

Başlarında, hâlâ Allah’ın vekili, gölgesi sıfatını muhafaza etmekte bulunan hükümdarlar bulundurmakla beraber, hâkimiyetini kazanmış milletler olduğundan bahsetmiştik. Filhakika, bu milletlerin mensup oldukları devletler, milletin intihap ettikleri, vekillerin teşkil ettikleri meclislere maliktir. Milletin hâkimiyetini bu meclisler temsil eder. Hükümdar devleti temsil eder, hükümeti teşkil eden vatandaş, nazari olarak hükümdar tarafından intihap olunur. Fakat hakikatte, hükümet reisi,…

Osmanlı Devleti’nde eğitim hemen tümüyle çökmüş durumdayken, devletin tutarlı bir eğitim programı ve bu programı uygulayacak okulları bulunmazken; ülkenin hemen her yerine yayılan ve “Müslüman Türk gençlerini eğiten” çok sayıda misyoner okulu vardı. Gelişmiş ülkelerin, sömürge ve yarı sömürgelerinde açtığı ve “Avrupa liberalizminin ideallerine” uygun insan yetiştiren bu okullarda, gençler, ustalıklı yöntemlerle kimliksizleştiriliyor; özdeğerlerinden uzaklaştırılarak,…

Batı Anadolu ve Çukurova bölgesindeki verimli topraklar, yıllarca onu satın alan yabancılarca kullanılmıştı. Eğitim görmeyen Türk köylüsü, babadan değil, belki de Sümerler’den kalan ilkel araçlarla tarım yapmaya çalışıyordu. İç bölgelerde kullanılan karasaban, “İlk Çağdaki gibi, ucuna çakmak taşı türünden sert bir sivri taş takılmış, kanca biçimli bir odun parçasıydı.” (5) Yapay gübre, dinlendirme yerine farklı…

Toplumsal ilerleme ve kalkınmanın temel sorunu sanayileşme; sermaye birikimi olmayan, teknoloji ve alt yapıdan yoksun, geri kalmış bir ülkede ancak, gerçekçi ve ulusçu politikalarla aşılabilir. Batının yüzlerce yılda ulaştığı sanayileşme düzeyi, yalnızca ekonomik değil, aynı zamanda toplumsal birikimin bir sonucudur ve oluşmasının insan iradesinden bağımsız bir yanı vardır. Aynı toprak sorununun çözümünde olduğu gibi, sanayileşme…

16.yuzyilda dek Avrupa’dan acik ara ilerde olan Turk tibbi, 10.yuzyildan sonra 600 yil boyunca buyuk gelisme saglamis ve dunya tibbina Ibni Sina, Zekeriya Razi gibi simge isimler armagan etmisti. Bu donemdeki Turk hekimleri; tani (teshis) ve sagaltim (tedavi) yontemleri, halk sagligi, klinik egitim, deneycilik, hekimligin temel kurallari ve denetlenmesi gibi konularda cagini asan uygulamalar yaptilar.…

Ankara dahil, tüm Anadolu şehir ve kasabaları, hane sayısı fazla köy gibiydi. Batı ve Doğu Anadolu kentleri, büyük oranda yıkıntı durumundaydı. Kentlerin hiçbirinde, o güne dek şehircilik kuralları uygulanmamıştı. Sokaklar dar ve düzensizdi. Motorlu araç trafiğine uygun değildi. Evlerin büyük çoğunluğu kerpiçten yapılmıştı. Şehir ve civarları ağaçsızdı. Park, bahçe, yeşil alan, kültür ve ticaret merkezleri…

Mustafa Kemal, Cumhuriyetin ilanından bir gün önce, 28 Ekim 1923 günü, bütün İslam ülkelerine ve dünya müslümanlarına yayınladığı bildiriyle, bu ülkelerden ilk ve son kez yardım isteğinde bulundu. Batı Trakya’da çok zor durumda olan ve sürekli Türkiye’ye göç eden müslüman Türkler için aracılık yaptığını söylüyor ve yardım edilmesini rica ediyordu. “Türk ulusu ne kadar olanak…

Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin 3.toplanma yılı, 1 Mart 1922’de yapılan oturumla başladı. Bu oturumun önemi, sürmekte olan savaşın kaderini belirleyecek kararların alınması değil, Ankara Hükümeti’nin, savaştan sonra uygulayacağı ekonomik programın temel önceliklerinin de görüşülmesiydi. Savaşın henüz bitmediği bir dönemde ekonomik sorunların ele alınması, uygulama olanağı olmayan siyasi bir yaklaşım değildi. Savaşın ibresi Türklerden yana dönmüştü.…