Bununla beraber, ilk anlaşmazlık da ortaya çıktı. Türkler hiç beklemedikleri bu sonucu hızla benimsediler ve buna o kadar alıştılar ki, bundan sonra onu azaltacak her şeye karşı çıktılar. ”Millî Teşkilât” bu hayal kırıklığından doğdu. Biraz sonra da memleketin gençleri ”Müttefikler, silâhları bırakalım diye bizi aldattılar, aslında bizi mahvetmek istiyorlar” demeye başladılar.
İngiltere’nin çıkarına uygun olarak Amiral Calthorpe tarafından yapılan mütareke ortalıkta heyecan uyandırmış ve hükümlerinin uygulanacağı kanısına varılmıştı. Türk lokallerinde ise Fransızlara, ”Artık sizinle yapabileceğimiz bir şey kalmadı, biz İngiltere’yi karşımıza alırsak kimimizi satın alır, kimimizi korkutur, sonunda hepimizi kendisine kul eder” deniyordu.
İngiliz yüksek komiserliği de, vakit kaybetmeksizin derhal harekete geçti, zemini ve insanları yoklayarak, gerçekten bazılarını satın aldı, geri kalanına da saldırdı.
Politik doğrultuda ise, İngilizlerin hareketine karşı Fransızlar pasif bir direnişten başka bir şey yapamadılar. Bu arada Türkler mırıldanmaya başladılar: ”Mısır’daki senaryo tekrarlanıyor. İngiltere ne istediğini bilen bir devlet; sizler ise beklemeyi tercih ediyorsunuz. İngiltere dış faaliyeti bütün dünyayı kaplayan tek devlettir, sizler ise ufak işlerle uğraşıyorsunuz.”
Güçlü bir haber alma servisinin sağladığı bilgiler sayesinde İngiltere durumu çok iyi değerlendiriyor, Türk milliyetçiliğinin uyanmasını dikkatle izliyor, karşısında yenilenmiş, teşkilâtlanmış bir Türkiye görmek istemiyordu. Zira bu, bütün İslâm dünyası için arzu edilmeyen bir örnek olurdu. Bu tehlikeyi önlemek için, elinin altındaki bazı unsurları kullanma yoluna gitti. Bunların başında Yunan olmuş bir İstanbul’u daima hayal edip duran Yunanlılar geliyordu. Üst tarafını ise yaşlanmış Türkiye’nin nispeten rahat günlere kavuşmak için her şeyi kabul etmeye hazır insanları oluşturuyordu.
Kaynak: Kurtuluş Savaşı Sırasında Türk Milliyetçiliği
belgesi-2635
