Hadron parcacik ailesi kuvetli etkilesimlere katilan parcaciklardan olusur;bunlar arasinda bildigimiz proton notron ve pion da vardir. 1950’lerde yapilan hizlandiricilarda Gev enerji mertebesine ulasildiginda yeni bircok hadronun pespese
Gozlendigi bir devir basladi. Bu parcaciklarin nasil bulundugunu ve ozelliklerini gozden gecirelim:
UZUN OMURLU YENI HADRONLAR
Yeni bulunan hadronlardan birkismini ortalama omurleri 10-8 ile 10-10 saniye arasindadir; bu sure parcacik fizigi icin uzun bir suredir. Ozellikle isik hizina yakin giden parcaciklar bu surede birkac cm yol katedebilir. Bu parcaciklar yuklu is bir detektorde biraktiklari izlerle gozlenebilirler. Buna bir ornek asagidaki kabarcik odasi resmidir. Kabarcik odasi icine kaynama noktasina yakin sicaklikta sivi hidrojen bulunan bir odadir. Yuklu bir parcacik sivi icinden gecerken parcacigin yolu uzerinde kucuk kabarciklar olusur. Kabarcik odasindaki hedef cekirdek yogunlugu bulut odasindakinden 1000kat fazla oldugundan carpisma olasiliklarida ayni oranda artar ve kisa surede daha cok olay gozlenebilir. Resmin alt tarafindan giren negatif pionlarin izleri gorulmektedir. Bu pionlar durgun bir proton(hidrojen cekirdegi) ile carpisinca iki yuklu hadron yaratir. K+ ve ?- denilen bu parcaciklar
? – + p ª ?- + K+
reaksyonuyla olusurlar. Bu yeni parcaciklarin izleri ve daha sonraki bozunmalari resimde gorulmektedir.
K+ ªµ+ + ?µ ve ?- ª ?- + n
Bir dis magnetik alan uygulandigindan bu yuklu parcaciklarin yorungeleri egri olur; egrilik yaricapi hesaplanarak momentum bulunabilir. Bazi uygun kosullarda parcacigin enerjisi ve dolayisiyla hizi hesaplanabilir. Parcacigin hizi ve aldigi yoldan giderek omru hesaplanir.
Kaynak: fizik ve mhendislikte modern fizik(john r. Taylor,chiris zafartos)
belgesi-1358
