Prolaktin, hipofiz bezinin ön lobu tarafından salgılanan iç salgı hormonudur.
Gebelik sırasında öbür içsalgı hormonları tarafından tam olarak gelişmeleri sağlanmış meme bezlerinden süt salgısını uyaran prolaktin, öbür hipofiz maddeleri olmaksızın etkisini gösteremez. Süt salgısını uyarmasının yanı sıra, cinsel bezleri, gonadotrofin salgılanmasını, böbreklerden su, sodyum ve potasyum atılmasını da etkiler. Aşırı salgılanması, böbreklerde çeşitli bozukluklara yol açabilir.
Prolaktin hormonu beyinde hipofizin ön lobundan salgılanan bir hormon olup, daha çok süt üretiminden sorumludur. Prolagtin ölçümünün değer aralığı kadın4.76-23.3ng/ml özel normal değerler aralığındadır. Beyinde bulunan ve birçok hormonun salgılandığı hipofiz salgı bezinde üretilerek salgılanan ve lohusalık ve emzirme döneminde süt üretiminden, yumurtlamanın ve böylece adetin durmasından sorumlu olan, böylece emzirme döneminde kadını yeniden gebe kalmaktan koruyan prolaktin hormonu çeşitli nedenlere bağlı olarak farklı salgılanmaya başladığında adet dönemlerinin düzeninin bozulmasına ve beraberinde göğüslerden süt veya süt benzeri bir sıvının salgılanmasına neden olabilir. Prolaktin hormonun süt üretim ve salgılamanın dışında adet düzeni ve üreme fonksiyonları üzerinde de önemli bir etkisi vardır. Prolaktin salgılanmasında artma olduğu zaman adet düzeni bozulmakta ve bazen adetin tamamen kesilebilmektedir vaya adet kanamalarında artış görülebilir.
Prolaktin hormonunun yükselmesine sebep olan ve en sık karşılaşılan neden hipofizdeki küçük tümörlerdir. Bu tümörler 1 cm’den küçük ise mikroadenom 1cm’den büyükse makroadenom adını almaktadırlar. Bu hastalarda adet döneminin geçikmesi, adetin erken gelmesi veya adet görememe, göğüsten süt gelmesi ve çocuk sahibi olmada zorluk görülebilmektedir. Göğüsten süt gelmesi durumunda sütün uyarı veya sıkma ile değil, kendi kendine gelmesi gerekir. Prolaktin düzeyi yüksek olduğu halde adet düzeni normal olabilir ve göğüsten süt gelmeyebilir.Dikkat edilmesi gereken nokta hiçbir yakınması olmayan hastalarda da hipofizde tümör görülebilmesidir.
Hormonal dengesizlikler de prolaktin hormonunun yükselmesine neden olabilmektedir. Hormon düzeylerine bakılırken testin tercihen sabah aç karına bakılmasında yarar vardır. Ayrıca tiroid bozukluklarına bağlı olarak da prolaktinde yükselme görülebileceği için TSH ve T4 gibi tiroid fonksiyonlarının gösteren hormon ölçümleride yapılmalıdır. TSH ölçümünün değer aralıkları 0.27-4.2pIU/ml , 0,68-11pIU/ml(yenidoğan) , 0.55-11pIU/ml(yenidoğan 0ay-1ay), 0.55-6.7pIU/ml(yenidoğan 1ay-12ay) ve FT4 ölçümünün değer aralıkları 0.93-1.7ng/dl özel normal değerler aralığındadır.
Ayrıca prolaktin yüksekliğine bakılırken hastanın örneğin psikiyatride kullanılan bazı ilaçlar,bazı tansiyon ilaçları,doğum kontrol hapları ve diğer bazı ilaçları alınıp alınmadığı hastaya sorulmalıdır bu ilaçların alımı prolaktin hormonunun özel normal değer aralığından fazla çıkmasına neden olabilmektedir ve uzun süreli ruhsal stress prolaktin hormonun yükselmesine neden olabilir.
belgesi-2818
